AA Home > Geschiedenis > Amerikaanse Burgeroorlog
De Amerikaanse Burgeroorlog: Doodssteek voor de VS?
Op deze pagina:
1865: Het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog
De plaats van de oorlog in het Amerika van vandaag
Bronnen en interessant leesmateriaal
1865: Het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog
Het Zuidelijke leger valt uiteen
In januari 1865 trok het leger van Sherman South Carolina binnen en vernietigde alles wat op zijn pad kwam. Volgens velen was South Carolina de aanstichter van het bloedbad dat vanaf 1861 had plaatsgevonden, de aanstichter van de Amerikaanse Burgeroorlog, en dus was het nu ook die staat die zou bloeden voor wat het had gedaan.
Duizenden Geconfedereerden van Lee's leger deserteerden toen ze hoorden wat er in South Carolina gebeurden. Ze hadden altijd in hun zaak geloofd, maar de realiteit was hard. Er waren nauwelijks wapens meer, bijna geen enkele soldaat had sinds maanden schoenen aan gehad, en hun uniformen waren niet langer grijs maar bruin, gemaakt van wat de soldaten onderweg aan kleding hadden kunnen vinden. Ze heetten dan ook "butternuts".
De afschaffing van de slavernij
Op 31 januari 1865 nam de Senaat van de VS het dertiende Amendement op de Constitutie aan, waarin de slavernij in de gehele VS officieel werd afgeschaft. De volgende dag werd in de Supreme Court een advocaat uit Masschusetts, John Rock, tot hogerechter geaccepteerd door Salmon P. Chase, de opvolger van Roger Taney. Taney had in 1857 in de Dred Scott zaak gezegd dat zwarten geen burgerrechten hadden en dit recht nooit konden verwerven; John Rock was een advocaat, tandarts en dokter, sprak Duits en Frans - en hij was zwarte.
In maart bestond de eens zo trotse Army of Northern Virginia van Lee, die nu opperbevelhebber van de restanten van het Geconfedereerde leger was, uit nog slechts 35.000 man, vechtend tegen een Noordelijke overmacht van 115.000 man. De situatie was uitzichtloos, en Lee gaf opdracht vanuit Petersburg naar het westen terug te trekken.
Daarnaast vroeg Lee om iets dat inging tegen alles waar het Zuiden voor had gestaan - zwarte slaven als soldaten. Na het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog zouden slaven die meevochten met de Confederatie dan vrijgelaten worden, stelde Lee. In de Geconfedereerde Senaat werd hard gedebatteerd, maar zonder hulp van de zwarten zou het Zuiden sowieso verloren zijn.
Op 13 maart accepteerde de Senaat Lee's voorstel - de ultieme vernedering voor het hele Zuiden. Zwarte slaven moesten de Confederatie, die gevochten had om de slavernij in stand te houden, redden van een zekere ondergang en zouden daarna vrijgelaten worden. Slavernij was hoe dan ook gedoemd te sterven.
Richmond valt
 Jefferson Davis |
Op 26 maart viel Richmond, de hoofdstad van de Confederatie; de avond ervoor was Jefferson Davis en het restant van zijn kabinet per trein 200 kilometer naar het zuiden vertrokken. Twee weken later, op 6 april, viel het steeds groter wordende leger van Grant het steeds kleiner wordende, terugtrekkende leger van Lee aan bij Sayler's Creek. Grant had inmiddels 125.000 man; na de slag bij Sayler's Creek had Lee er minder dan 18.000.
Op 8 april pleegde Lee overleg met zijn resterende bevelhebbers, die soms niet meer dan 10 man per "brigade" hadden. In de ochtend, zo stelde hij, zou een laatste aanval plaatsvinden om te proberen weg te komen uit cirkel die de Unietroepen rondom Lee's uiteenvallende leger hadden gelegd. Nadat hij een kleine bres had geslagen zag hij vanop een heuvel tienduizenden verse Unietroepen op hem afkomen - en wist dat het afgelopen was.
Lee geeft zich over
Vlak voor het middaguur stuurde Lee een boodschapper met een witte vlag naar Grant's hoofdkwartier; bij het kleine plaatsje Appomattox gaf Lee zich over. Ook de Zuidelijke troepen in de rest van het land gaven zich over na Lee's capitulatie, en de slaven die men in had willen zetten zouden nooit in actie komen.
De Amerikaanse Burgeroorlog was voorbij.
Op 14 april 1865 ging Generaal-majoor Robert Anderson terug naar Fort Sumter en liet dezelfde vlag over het fort wapperen die hij exact 4 jaar geleden naar beneden had moeten halen na de eerste beschietingen van de Amerikaanse Burgeroorlog. Enkele uren later schoot een Zuidelijke sympathisant, John Wilkes Booth, Abraham Lincoln neer terwijl deze naar een theaterstuk in Washington zat te kijken. Lincoln stierf de volgende dag op 56-jarige leeftijd, op de dag af 4 jaar nadat hij de staat van rebellie had uitgeroepen.
De plaats van de Amerikaanse Burgeroorlog in het Amerika van vandaag
Ook tegenwoordig neemt de Amerikaanse Burgeroorlog, inclusief zijn aanleidingen en zijn nasleep, nog een grote plaats in in de natie. Vooral de Zuidelijke sentimenten zijn in het diepe Zuiden nog niet helemaal verdwenen, en er is zelfs een soort mythe om de "Lost Cause", de verloren zaak van het Zuiden, heengegroeid.
De strijd om de naam van de Amerikaanse Burgeroorlog
De Zuidelijke sentimenten komen onder andere tot uiting in de naam van de Amerikaanse Burgeroorlog, die in het Noorden gewoon de "American Civil War" (Amerikaanse Burgeroorlog) genoemd wordt, maar in het Zuiden "War Between the States" (Oorlog tussen de Staten) heet, een verwijzing naar de rechten van de 50 staten die de Verenigde Staten vormen.
In het Noorden werd voornamelijk de landelijke regering gesteund tijdens de Burgeroorlog, in het Zuiden voornamelijk de rechten van de onafhankelijke staten. Daar was de Amerikaanse Burgeroorlog immers om begonnen: "state's rights", het recht van de onafhankelijke staten hun eigen wetten op te zetten; in het geval van de Amerikaanse Burgeroorlog het recht om slavernij te legaliseren in een staat.
Dat er toch een centrale regering in Richmond kwam was meer uit noodzakelijkheid dan wat anders. De staten van de Confederatie konden zonder overkoepelende regering immers geen vuist maken tegen het Noorden. Sterker nog, zonder overkoepelende regering zou er nooit een Confederatie geweest zijn.
De benaming van de veldslagen
Uit pure afkeer van de dominantie van de rol van het Noorden tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog houden veel Zuiderlingen ook vandaag de dag nog vast aan alternatieve namen van de veldslagen. Deze benamingen dateren nog uit de tijd van de Amerikaanse Burgeroorlog, toen de Confederatie en de Unie beide eigen namen aan de veldslagen gaven.
Na de Amerikaanse Burgeroorlog kregen de Noordelijke benamingen de overhand, maar die zijn door nog steeds rebellerende Zuiderlingen eenvoudig hernoemd in de benamingen die het Zuiden de slagen destijds gaf. Zo heet de Battle of Bull Run in het Zuiden de Battle of Manassas en heet de Battle of Antietam in het Zuiden de Battle of Sharpsburg. Dit is inmiddels zover ingeburgerd dat alle geschiedenisboeken beide namen hanteren.
Het naspelen van veldslagen uit de Amerikaanse Burgeroorlog
Sinds een aantal jaren is het naspelen van veldslagen die tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog uitgevochten werden ook heel populair. Elk jaar weer komen honderden of zelfs duizenden mannen en vrouwen naar de gebieden waar tussen 1861 en 1865 grote of kleine veldslagen woedden om deze vervolgens na te spelen.
Dit gebeurt met een enorm inlevingsvermogen en groot enthousiasme, zoals ik ook zelf heb mogen meemaken in Kentucky bij het naspelen van de Slag bij Mill Springs, een kleine en relatief onbekende veldslag uit 1862. Honderden jongeren en ouderen leven zich daar drie dagen in in het leven in de 19e eeuw, van het kampleven tot het leven van de vrouwen, waarbij er één of twee keer ook een heuse veldslag uit de Amerikaanse Burgeroorlog nagespeeld wordt.
Ook de Noordelijke en vooral Zuidelijke sentimenten worden hier niet onderdrukt; vele zijn trots het grijze uniform van de Geconfedereerden te dragen en werpen zich met groot enthousiasme in de nepveldslag, zelfs als de slag tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (en bij het naspelen dus weer) was verloren. Toch blijft het allemaal vriendelijk en joviaal: iedereen is en blijft Amerikaan. Inclusief de Zuiderlingen.
De slagvelden bezoeken
Vele slagvelden uit de Amerikaanse Burgeroorlog bestaan nog steeds, vaak als Nationaal Monument. Met donaties worden de gebieden onderhouden en in hun oorspronkelijke staat gehouden, en mag iedereen ze komen bezichtigen. Vaak staat er een museum vlakbij de plaats van de slag, en kan men met of zonder gids een kijkje nemen op het slagveld en de daarop geplaatste kanonnen. Ook voor Nederlandse toeristen met een interesse in de Amerikaanse Burgeroorlog zeker de moeite waard.
Conclusie: De Amerikaanse Burgeroorlog in de VS van vandaag
De Amerikaanse Burgeroorlog definieerde de VS zoals we vandaag zien meer dan enige andere gebeurtenis in de 500-jarige geschiedenis van het land. De kwestie van de slavernij en de rechten van de staten verdeelden het land diep, waardoor uiteindelijk 600.000 mensen hun leven verloren; in 1865, na het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog, betekende dat dat twee procent van de bevolking, ofwel 1 op elke 50 Amerikanen, omgekomen was.
Een slachting van deze orde zou tot de Eerste Wereldoorlog niet meer geëvenaard worden, en Amerika zelf zou nooit meer zoveel mensen verliezen aan een oorlog. Zelfs als de slachtoffers van alle oorlogen waarin de VS tussen 1865 en nu meedeed bij elkaar opgeteld worden, komt het slachtofferaantal niet in de buurt van dat van de Amerikaanse Burgeroorlog.
De verdeling van het land zoals die ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog bestond is er niet meer, maar de spanningen tussen Noord en Zuid zijn nooit helemaal verdwenen. Nog steeds hebben de zwarten hun plaats in de samenleving niet gevonden, velen onder hen wonen nog steeds in achterstandswijken. In het Zuiden ging lange tijd de huizenprijs in een woonwijk naar beneden als er zwarten in die wijk kwamen wonen, en niet zelden trokken alle blanken geleidelijk uit zo'n wijk weg als zich er meerdere zwarte gezinnen vestigden.
Veel Zuiderlingen hebben het de Noorderlingen nooit vergeven op welke manier ze de Confederatie aanpakten tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Sommigen zien 'hun' Zuiden daarom nog steeds als een natie met een eigen cultuur binnen de Verenigde Staten. Religieus fanatisme en conservatisme vieren vooral in het diepe Zuiden nog steeds hoogtij, liberalisme is bijna een scheldwoord.
Sommige mensen uit het Zuiden zijn nog steeds overtuigd van hun superieuriteit en geloven net als tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog dat God hen zal steunen in een heilige zaak. Gesloten, kleine gemeenschappen leven er in relatieve afzondering en verzetten zich met hand en tand tegen initiatieven van de overheid. Zwarten, homofielen, en niet-kerkelijken hebben het in die gebieden niet makkelijk.
Het Zuiden: bezoekplaats voor toeristen?
Bovenstaande is een generalisering die geenszins van toepassing is op alle mensen die in het Zuiden van de VS wonen. Hoewel men er meer met religie en conservatisme bezig is (het hele Zuiden stemde bijvoorbeeld eensgezind op Texaan George W. Bush tijdens de verkiezingen van 2000), is het Zuiden absoluut niet ontoegankelijk voor bezoekers.
Integendeel, in het Zuiden staat gastvrijheid tegenover bezoekers hoog in het vaandel. Vele gebieden en steden in het Zuiden zijn een bezoek waard, niet in de minste plaats vanwege hun unieke mengeling van culturen. New Orleans, Dallas, Houston, en Atlanta zijn hiervan voorbeelden.
Oude plantagevilla's van rond 1860 (voor de Amerikaanse Burgeroorlog begon) zijn in het Zuiden ook nog steeds te vinden en kunnen tegen een kleine betaling van binnen bekeken worden. Deze geven daarbij een goed inzicht in het rijke leven van de plantage-eigenaren tegenover de pure armoede van de slaven, die in minuscule hutjes zonder vloer, zonder verwarming, en zonder meubelen leefden.
Kortom, het Zuiden vormt een belangrijk onderdeel van de VS en mag in een compleet overzicht van Amerika zeker niet ontbreken.
Meer informatie en toeristische tips betreffende het Zuiden en de rest van de VS kunt u vinden op de Reisinformatie pagina.
Bronnen
Freeman, Douglas Southall. "Lee" (1997) (abridged version by Richard Harwell). New York: Touchstone. ISBN 0-684-82953-3.
Grant, Ulysses S. "Personal Memoirs" (1885). New York: Penguin Books (editie 1999). ISBN 0-14-043701-0.
Johnson, Paul. "A History of the American People" (1997). New York: HarperCollins. ISBN 0-06-016836-6.
McPherson, James M. "Battle Cry of Freedom: The Civil War Era" (1988). New York: Ballantine Books. ISBN 0-345-35943-9.
Oates, Stephen B. "With Malice Toward None: A Life of Abraham Lincoln" (1994). New York: HarperCollins. ISBN 0-06-092471-3.
Paterson, Thomas G; Clifford, J. Garry; Hagan, Kenneth J. American Foreign Relations, A History, To 1920 (Volume 1)" (1995). Lexington, MA: D.C. Heath and Company. ISBN 0-669-35155-5.
Robertson Jr., James I. "Stonewall Jackson: The Man, The Soldier, The Legend" (1997). New York: Simon & Schuster Macmillan. ISBN 0-02-864865-1.
Ward, Geoffrey, et al. "The Civil War" (1994). New York: Vintage Civil War Library (Random House). ISBN 0-679-75543-8.
Terug naar de Amerikaanse Burgeroorlog beginpagina
